Maden Hukukunda Mücbir Sebep ve Geçici Tatil
Maden Hukukunda Mücbir Sebep ve Geçici Tatil ile ilgili bilgi yazısıdır.
Mücbir sebep, gerçek veya tüzel kişinin iradesi dışında gerçekleşen olay sebebi ile yükümlü olduğu eylemi gerçekleştirememesi sonucunu doğuran durumdur. Yargıtay 13. Hukuk Dairesince mücbir sebep; “borcun ifasına engel olan herhangi bir kimse tarafından alınacak tedbirlere rağmen önüne geçilmesine imkan olmayan beklenmedik, harici ve borçlunun iradesi dışında meydana gelen olay” şeklinde yorumlanmıştır (1).
Halihazırda tüm dünyada görülen ve salgın olarak ifade edilen Koronavirüs(Covid-19)’ün, inşaların sosyal izolasyon sağlayabilmesi amacıyla madencilik faaliyeti üzerinde de olumsuz etkileri olduğu yadsınamaz bir gerçektir.
Mücbir sebep kavramı Maden Hukukunda da yer almakta olup, ruhsat sahibini koruma amaç edinmiştir. Ruhsat sahibine sağlanan bu koruma “Geçici Tatil” şartına bağlanmıştır. Geçici Tatil kavramı ilk olarak Maden Kanunu madde 37’de karşımıza çıkmakta olup, madde metni şöyledir.
“Mücbir sebep veya beklenmeyen hâller dolayısıyla işletme izni alınmış işletme ruhsat sahalarında faaliyetin geçici olarak tatiline ruhsat sahibinin müracaatı üzerine Genel Müdürlükçe karar verilebilir. Ruhsat sahibince müracaat tarihi, geçici tatilin başlama tarihi olarak kabul edilir. Geçici tatili kabul edilen işletme ruhsatlarına 24 üncü maddenin on ikinci fıkrası hükümleri uygulanmaz. Ruhsat hukukundan kaynaklanan diğer yükümlülükler devam eder.”
Maddeden anlaşılması gereken “işletme izni alınmış işletme ruhsat sahalarında faaliyetin” geçici olarak tatiline karar verileceği belirtilmiş olmakla, sadece işletme ruhsatına sahip olmak, bu idari işlemin alınması için tek başına yeterli olmayacaktır. Ayrıca, işletmenin izinler alarak üretim faaliyetine geçme şartı da aranacaktır. Anlaşıldığı üzere, arama ruhsatı döneminde de maden hukukunda yer alan “Geçici Tatil” müessesesinden yararlanılamayacaktır.
Maddenin devamına baktığımızda Maden Kanunu madde 24’de belirtilen idari para cezaları ile işletme süresinin uzatılması yönünde ruhsat sahibini koruyucu sonuçlar doğurmuştur.
Maden Yönetmeliğinin 41. Maddesinde de “Geçici Tatil” müessesesi açıkça ele alınmış olup, ruhsat sahibince gerekli belgelerle Genel Müdürlüğe müracaat edileceği, yapılan inceleme sonrası talebin uygun bulunması durumunda müracaat tarihi, geçici tatilin başlama tarihi olarak kabul edileceği ve bir yıla kadar geçici tatil verileceği, geçici tatilin gerekçelerinin devam etmesi durumunda ruhsat sahibinin talebi ile geçici tatil süresinin uzatılabileceği gibi bir takım açıklamalara yer verilmiştir.
Geçici Tatil döneminin etkisiz kaldığı 2 durum bulunmakta olup, birincisi asgari üretim şartı üzerinden İdare tarafından Devlet hakkının alınmaya devam edileceği, ikinci ise Maden Kanunu madde 29.’da düzenlenen faaliyet ilişkin periyodik belgelerin düzenli olarak verilmeye devam edilmesidir.
(1) Yargıtay 13. Hukuk Dairesi, 18.01.2010 tarih ve 2009/8727 Esas, 2010/101 Karar sayılı kararı
Avukat Mikail YEŞİL
Yeşil Law Office